وجوه اهمیت نماز
 

1. نماز همراهی با هستی
 

2- نماز بهترین وزیباترین الگوی پرستش وبندگی
 

3- نماز نخستین فریضه مسلمانان
 

4- نماز به عنوان واجبی صریح وفریضه ای بزرگ
 

5- برابر دانستن نمازبا ایمان
 

6- نماز برترین عمل، بهترین عبادت
 

پی‌نوشت‌ها:
 

1. اشاره به آیه« وَماخَلَقْتُ الْجِنَّ وَالاِنْسَ اِلّا لِیَعْبُدُون» سوره ذاریات (51) ،آیه 56.
2. برگرفته از : سید محمد باقر شفتی ، تحفه الابرار ، ص 5 - 4 .
3. رسول خدا – صلی الله علیه و آله– فرمود: هیچ روزی نیست مگر اینکه فرشته ای ( درقبرستان حضور می یابد ) وبین قبرها ( خطاب به مردگان) می گوید: شما بر حال چه کسی غبطه می خورید ؟ می گویند: «بر حال اهل مساجد زیرا که آنان نماز می گزارند وروزه می گیرند وماچنین قدرتی نداریم.» رک: میرزا حسین نوریطبرسی ، مستدرک الوسایل ، ج 1 ص 227 ، وحسین دیلمی ، هزار و یک نکته درباره نماز ص 13.
4. امام علی – علیه السلام - :« الصلاهُ تَسْتَنزِلُ الرَّحْمة َ» رک : عبدالواحد آمدی ، غرر الحکم ، ج 1 ، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی ،حدیث 215205 .
5. حسن راشدی ، نماز شناسی ، ج1 ، ص 158 .
6.اسراء / 44 .
7. رعد / 13 .
8. نور / 41 .
9. فضل بن الحسن طبرسی ، مجمع البیان ، ترجمه علی کرمی ، ج 9 ص 662 وعبد الله شبر ،تفسیر القران الکریم ،ص 343.
10. محمد رضا رضوانطلب ،پرستش آگاهانه ، ص 60.
11. بقره /30
12.خَلَقَهم الله کَیفَ شاء ووضع وجوههم کیف شاء.... ان الملک منهم الی جنبصاحبه ماکَلَّمَه قط و لا رفعوا رووسهم الا ما فَوْقَها ولا خفضوها الی ماتحتها خوفاً من الله وخشوعاً له» ، محمدباقر مجلسی ، بحار الانوار ، ج 18، ص 324. و عبد علی بن جمعه عروسی ،نور الثقلین ، ج 3 ، ص 107 .
13. غلامعلی نعیم آبادی ، نماز زیباترین الگوی پرستش ، ص 27 .
14. محمد رضا اکبری ،تفسیر ( روایی ، عرفانی ، اخلاقی ، ادبی واجتماعی) نماز ،ص 4 .
15. محمدوحیدی ،دانستنی های نماز ، ص 23.
16. محمدخزائلی ،احکام القران ، ص 340.
17. علی آقا نجفی کاشانی ، برداشتی از نماز ، ص 58.
18. علاءالدین علی المتقی بن حسام الدین هندی ، کنزالعمال فی سنن الاقوال والافعال ، ج 7 ص 276 ، ح 18859 .
19. شیخ حر عاملی ،وسایل الشیعه ، ج 2 ص 7 حدیث 5 وج 13 ص 35 حدیث 14 .
20. برخی تشریع نمازهای پنجگانه را درسال اول هجرت دانسته اند وگفته اند درسوره روم که مکی است، آیات 16 و 17 که اوقات پنجگانه نماز از آنها استفادهمی شود مدنی است ، این نظر درست نمی نماید زیرا در سوره کوثر وماعون که هردو مسلماً مکی است لفظ صلوة به معنی نماز بوده واگر در آیه مندرج در سوره کوثر امر به صلوة متوجه شخص پیامبر است آیه مذکور در سوره ماعون عام است ودر مقام سرزنش نمازگزارانی است که ازنماز خودغفلت کرده اند. ،محمدخزائلی ،همان ، ص 341.
21. محمدباقرمجلسی ،همان ، ج 18 ، ص 302 ، حدیث 4 ، که چندقول می فرماید : 18 ماه قبل از هجرت ، یعنی یک سال وشش ماه . ومنظور سیر شبانه از مسجد الحرام است که درمکه واقع شده است.
22.علاء الدین حجازی ،فرهنگ نماز ،ص 159
23. نساء / 103.
24. میرزا حسین نوری طبرسی ، همان ،ج 3 ،ص 10 حدیث 2885/3.
25. همان ، حدیث 2886/4.
26. علی آقا نجفی کاشانی ،همان ، ص 15.
27. بیت المقدس ( اورشلیم) یا مسجد الاقصی ، در آغاز کار و در روزگار صائبه، جایگاه معبد زهره بوده است ودر ضمن ارمغانهایی که به آن معبد میشده روغنزیتون بوده که آنها را بر روی صخره ای در آن معبدمی ریخته اند.سپس معبد مزبور کهنه شد وپس از آنکه بنی اسرائیل آن ناحیه را تصرف کردند ، صخره مزبور را قبله نماز قرار دادند . حسن راشدی ، همان ، ج 1 ، ص 56 و محمود خزائلی ، همان ، ص 462.
28. از جمله آزمایش برای مسلمانان ( لِیَعْلم من یتبع الرسول ) وکناره گیری از جامعه یهود.
29. این تغییر قبله در مسجد بنی سالم بن عوف در روز دوشنبه نیمه ماه رجب مابین نماز ظهر اتفاق افتاد که پیامبر – صلی الله علیه و اله – دو رکعت از آنرا به بیت المقدس وبقیه را ررو به کعبه به جا آوردند . جعفر سبحانی ، تاریخ پیامبر خاتم ، ص 151 .
30 بقره (/ ، 143. « خداوند ایمانهای شما را ضایع نمی سازد .»
31. محمد رضا رضوانطلب ،همان ص 89.
32. ابوالفضل رشید الدین میبدی ،کشف الاسرار ،ج 1 ص 392 ، و عبد الله شبر ،همان ، ص 61. ومحسن قرائتی ،تفسیر نور ، ج 1، ص 222
33. محمد بن یعقوب کلینی ، اصول کافی ، ترجمه محمد باقر کمره ای ، ج 4 ص 122 و 123 ، حدیث 1 .
34. انبیاء /73.
35. عبدالله شبر‌، همان، ص 319 ، ( عطف الخاص الی العام لِلأفضلیة )
36. سید ابراهیم سیدعلوی ، نماز درقرآن ، ص 50 - 49 .
37. جمعی از نویسندگان ،خانواده و نماز ، ص 114 .
38. دیلمی ، ارشاد القلوب ، ج 1ص 145. شیخ طوسی ،امالی ، ج 2 ص 305
39. محمدمحمدی ری شهری ، میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی ، ج 7 ، ص 3094 ح 10544 .
40. شیخ صدوق ، خصال ، ترجمه صادق حسن زاده ، ج 2 ص 787- 786 و شیخ صدوق ، معانی الأخبار ، ج 2 ص 282 و دیلمی ،همان ، ج 1 و2 ص 139 ، حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق ، ترجمه سید ابراهیم میر باقری ، ج 2 ، ص 487 .
41. حسن راشدی ،همان ،ج 1 ، ص 162.
42. علاء الدین هندی ، همان ، ج7 ، ص 285 ، ح 18897.
43. شیخ صدوق ، خصال ، ج 2 ص 950. 

آیه الله شاه آبادی،نماز و .......

بـزرگـتـرین ویژگی که مرحوم آیه اللّه شاه آبادی را از عارفان کناره جو و انزوا طلب مـتـمـایـز مـی سـازد حضور ایشان در صحنه مبارزات سیاسی و اجتماعی عصر خویشاست . فیلسوفی که قلّه های بلندی از عرفان عملی را فتح کره و راههای پر پیچ و خم سیر و سـلوک مـعـنـوی را پـیموده است ، آن چنان در صحنه سیاسی عصرخود می درخشد و بر سر طـاغـوت زمـان خـویـش فـریاد می کشد که پایه ستمِ رضا شاهی می لرزد. گویا که این عارف پاکباخته قدرت و ابهّت چکمه پوش ‍ پهلوی را به هیچ می انگارد و با تیزهوشی و ذکاوت فوق العاده ای قبل از به قدرت رسیدن رضا خان ، ماهیت پلید او را افشا می کند و پرده از اقدامات فریبکارانه او بر می دارد تا آنجا که روزی خطاب به شهید آیه اللّه مدرس می گوید:

اینمردک ، الان که به قدرت نرسیده است این چنین به دست بوسی علما و مراجع می رود و تـظـاهـر بـه دیـنـداری می کند و از محبت اهل بیت دم می زند لکن به محض آن که به قدرت رسید به همه علما پشت می کند و اول کسی را هم که لگد می زند خود شما هستید!

چـنـدینـمـی گـذرد که چنگال بی رحم ستم رضا شاهی مرحوم مدرس را به فجیع ترین وضعی به شهادت می رساند و پیش بینی آن عارف والامقام به وقوع می پیوندد.

از هـمین روست که قدوه عارفان و سالکان و محیی اسلام در قرن حاضر حضرت امام خمینی در مورد این مجاهد نستوه می فرماید:

مـرحـوم آیـه اللّه شـاه آبـادی عـلاوه بـر آن کـه یـک فـقـیـه و یـک عـارف کامل بودند یک مبارز به تمام معنی هم بودند.

مـبـارزهای که با تحصّن یازده ماهه در حرم حضرت عبدالعظیم آغاز شد و با رودررویی وسـخـنـرانـی عـلیـه دسـتـگـاه ستم رضا شاهی به اوج خود رسید. شاه آبادی میدان رزم در مقابل ستم همان عابد و عارف کتوم و سجاده نشین عرصه عرفان و عبادت است و بلکه همان سجده های طولانی و ضجّه های شبانگاهی است که او را برای چنین میادینی آماده می سازد. و مـگـر جـز ایـن اسـت کـه او هـمـوسـت کـه بـه شـاگـرد بـی بـدیـل و عـدم النـظـیر خود روح اللّه تعلیم کرده است که : ((قدرت پیش حق تعالی است . اوست مؤ ثر در تمام موجودات .)) و اینگونه است که او ماءموران و جاسوسان حکومت را به هیچ می انگارد.

شهید آیه اللّه مهدی شاه آبادی فرزند ایشان خاطره جالبی دارند:

وقـتـیکـه رضـاخـان دستور داد منبر را از مسجد ایشان بردارند تا مانع سخنرانی ایشان شـونـد، ایـشان دست از سخنرانی برنداشتند و به صورت ایستاده سخنرانی می کردند، مـاءمـوریـن شـهـربانی هم مرتبا به مسجد می آمدند و مطالب را می نوشتند و گزارش می کـردنـد. یـک بار که رئیس کلانتری به مسجد آمده بود، چونمی خواست با کفش وارد مسجد شـود، ایـشـان بـا صـدای بـلنـد فـرمـونـد: فاخلع نعلیک و آنچنان به ماءمورین پرخاش نـمـودنـد کـه آنـها ترسیدند و از مسجد بیرون رفتند. ماءمورین در خارج از مسجد از ایشان خـواسـتـند که تعهد بدهند که دیگر منبر نروند و ایشان با همان لهجه اصفهانی به آنها گـفـتـنـد:((بـرو به بزرگترت بگو بیاید)) بالاخره وقتی اصرار ماءمورین زیاد شد، ایـشـان نـاگـهـان دسـتشان را به طرف ماءمورین آوردند و فریاد زدند ((بگیرید مرا، می گـویـم مـرا بـگـیـرید، و ماءمورین آنچنان از این عمل و ابهّت ایشان رعب و وحشت در دلشان افتاد که چند قدم عقب رفتند و بدون هیچ عکس العملی مراجعت کردند.))

وبـه راسـتـی کـه ایـن صلابت و ابهّت ما را به یاد مولا و مقتدای عارفان حضرت امیر مؤ مـنـان مـی انـدازد کـه مـبـارزان سـتبر بازو، به نهیبی از صحنه کارزار او می گریختند و شیران صف شکن در برابر ابهت او قالب تهی می کردند.

وسـرانـجـام مـاءمـوریـن رضـا شـاهـی رفـتـنـد و بـزرگـتـر خـود را فـرسـتـادنـد! عـکـس العمل بزرگتر را در خاطره مکبّر ایشان می خوانیم :

یـکروز رضـا شاه نماینده ای فرستاد و او پس از نماز نزد ایشان رفت و مؤ دبانهجلوی ایـشان نشست و گفت : ((من از طرف رضا شاه حامل پیغامی برای شما هستم وآن این است که شـمـا بـایـد عـمـامـه را کـنـار بـگـذاریـد و دیـگر به مسجد نیایید! ضمنا اگر از این کار سرپیچی کردید شخصا چکمه هایم را می پوشم ودست به کار می شوم .))

آیـتاللّه شـاه آبـادی بـه نـماینده رضا شاه گفتند ((برو به شاه بگو چکمه هایتبرای پایت خیلی گشاد است !))... چند روز بعد ناگهان متوجه تعداد زیادی افراد نظامی شدیم کـه در مـقـابـل درهـای ورودی مـسجد ایستاده بودند به طوریکه گویا می خواستند مسجد را محاصره و قرق کنند... هنوز آیت اللّه شاه آبادی نیامده بود که ناگهان متوجه فردی بلند قـامـت شـدیم که ابهت نظامی خاصی داشت . خادم مسجد از من پرسید که این کیست ؟ من گفتم رضـا شـاه اسـت .اذان ظـهـر را گـفـتـنـد و رضـا شـاه هـمـچـنـان بـا عـصـبـانـیـت در حال قدم زدن بود. اواسط اذان آیت اللّه شاه آبادی تشریف آوردند. ایشان واقعا یکجذبه و روحـانـیـت خـاصـی داشـتند، یک عظمتی داشتند، رضا شاه تا چشمشان بهایشان افتاد تحت تـاءثـیـر عظمت ایشان خم شد و به ایشان تعظیم کرد... شایدباور این حرف برای شما مـشـکـل بـاشد... من بی اختیار به گریه افتادم که رضا شاه با آن همه ابهت نظامی پیش پـای ایـشان به زانو در آمده بود و آقای شاه آبادی دستش ‍ را گرفت و او را بلند کرد و او هم فقط از ایشان عذرخواهی کرد و رفت .

ایـشـانهـمـواره از رضا خان به عنوان ((چاروادار)) نام می برد و شجاعانه با کشف حجاب رضاخانی مبارزه ای جانانه داشت . آیت اللّه نصر اللّه شاه آبادی می گوید:

ایـشـانمـی فـرمـودنـد: رضـا خـان خـبـیـث ـ چـاروادار ـ بـا اعـمـال بـی حجابی قصد دارد ریشه اسلام را بزند و اگر صدها روحانی بزرگ را سر می برید، یک چنین لطمه ای به اسلام نمی زند، لکن حجاب را برداشت تا موجب بی عفتی شود و قوام دین هم ، روی پایه حیا و عفت است . قصد او از بین بردن دین است .)) ازاین رو ایشان در اعتراض به حکومت ، به مدت 11 ماه در حرم حضرت عبدالعظیم تحصّن کردند.

هشت شرط برای کسب حضور قلب در نماز

آیت‌اللهوحید خراسانی از مراجع تقلید شیعیان در پاسخ به سؤالی در خصوص راهکارهای دستیابی به توجه در نماز، رعایت هشت مورد را لازمه حضور قلب و توجه بیشتر دانسته است. 

آیت‌اللهوحید خراسانی در پاسخ به این سؤال که چه عواملی موجب افزایش توجه به خدا می‌شود، در پاسخی که از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی این مرجع تقلید شیعیان منتشر شده، رعایت هشت امری که در روایات سفارش شده را بیان کرده است .

اول؛وضو را باتوجه و حضور قلب انجام دهد، از امام رضا (ع) روایت شده که وضو موجب طهارت و تزکیه‌ دل است. (وسائل الشیعه 1/367 ابواب وضو باب 1 حدیث9)

دوم؛ در عظمت نماز و در روایاتی که درباره‌ی نماز وارد شده تأمّل نماید. سوم؛مانند کسی نماز بخواند که گویا با نماز وداع می‌کند و دیگر فرصت نماز خواندن را نخواهد یافت (مجالس صدوق و ثواب‌الاعمال عن ابن‌ ابی‌یعفور قال «قال ابوعبدالله الصادق (ع) اذا صلّیت صلاه فریضه فصلّها لوقتها صلاه مودّع یخاف ان لا یعود الیها ابدا»

چهارم؛وقتی روبه قبله می‌نماید؛ سعی کند که دنیا و مافیها و خلق و آنچه به آن مشغولند را فراموش نماید و قلب خود را از آنها تهی نماید.

پنجم؛ به معانی نماز توجه نموده و نماز را با تأنّی و آرامش بخواند.

ششم؛اینکه بداند از آن هنگام که وارد نماز می‌شود، تا آن لحظه‌ای که از نماز خارج می‌شود، خدای تعالی به او رو کرده و نظر می‌نماید، و ملکی بالای سر اوایستاده و می‌گوید: ای نمازگزار! اگر می‌دانستی چه کسی به تو نظر می‌نمایدو با چه کسی مناجات می‌کنی، هرگز از او رو بر نمی‌گرداندی و ابداً از جای خود بر نمی‌خواستی (کافی عن ابی‌جعفر (ع) قال: «قال رسول‌الله (ص) اذا قام العبد المؤمن فی صلاته نظر الله عزوجل الیه (اقبل الله الیه) حتی ینصرف ...و وکّل الله به ملکاً قائماً علی رأسه یقول له ایها المصلی لو تعلم من ینظر الیک و من تناجی ما التفتّ و لازلت من موضعک ابداً» وسائل الشیعه ابواب اعداد فرائض باب 8 حدیث 5 از کافی

هفتم؛اینکه بداند که در حال نماز از بالای سرش تا کرانه‌ آسمان، رحمت خدا براو سایه انداخته و ملائکه الهی از اطراف او تا افق سماء او را در بر گرفته‌اند.

 ...) واظّلتهالرحمه من فوق رأسه الی افق السماء والملائکه تحفّه من حوله الی افق السماء...» وسائل الشیعه ابواب اعداد فرائض باب 8 حدیث 5 از کافی(